دانش نامه

تاریخچه دوخت‌های سنتی ایران

دوخت‌های سنتی ایران قدمت زیادی دارند و‌ نقوش خلق شده توسط هنرمندان همه از ذهن شریف و خلاق آنان سرچشمه می‌گیرد.

دوخت‌های سنتی با قدمتی طولانی از سرپنجه‌های هنرمندان تا نگاه ما سفر کرده و امروزه جایگاه خاصی دارند.

آثار به دست آمده از بقایای نقش‌برجسته‌ها و نقاشی‌ها حاکی از رواج داشتن سوزن‌دوزی در زمان‌های گذشته می‌باشد، که جایگاه خاصش را در فرهنگ ما گوشزد می‌کند.

بسته به عادات و سنن اقوام مختلف ایران، سند هویت و موجودیت و همچنین پشتوانه ملی آن قوم محسوب می‌شوند و نمایانگر تاریخ، شرایط اقتصادی، اجتماعی و نیز جغرافیای آن قوم و منطقه است و حتی می‌تواند باورهای یک فرد را بیان کند، بدیهی است که صیانت از این هنر ویژه اهمیت بسزایی دارد.

بر اساس آخرین تقسیم بندی پژوهشکده هنرهای سنتی ایران، دوخت سنتی به آن دسته از صنایع دستی گفته می‌شود که در آن نقوش سنتی با استفاده از انواع سوزن، قلاب و نخ‌های رنگین و همچنین فلزی، روی سطح پارچه دوخته شوند.

تا کنون ۱۵۰ رشته در ایران شناسایی شده است که هرکدام شامل تکنیک‌های مختلف می‌باشد.
سوزن‌دوزی، قلاب‌دوزی، پوشاک محلی و لباس اقوام که سه شاخه اصلی دوخت‌های سنتی ایران را تشکیل می‌‌دهند.