شیشه‌گری هنر شکل دادن به شیشه است. هنرمند در این هنر، ابتدا ماده شیشه را حرارت می‌دهد تا نرم و نیمه مایع شود؛ سپس به‌وسیله دست‌ها یا ابزار مخصوص یا دمیدن، اشکال زیبایی را با آن پدید می‌آورد.
از ابزار و مواد مورد استفاده در هنر شیشه‌گری می‌توان به ماده اصلی ساخت شیشه، سنگ سیلیس{ که به منظور صرفه‌جویی از مخلوط خرده شیشه نیز استفاده می‌شود }اشاره کرد، همچنین برای رنگی کردن بار شیشه نیز از اکسیدهای فلزی نظیر اکسید کبالت، مس، آهن، منگنز، گوگرد و… استفاده می‌شود.
هنر شیشه‌گری مانند انواع روش‌های ساخت (فوتی و قالبی) و تزئینات مکمل (نقاشی و تراش) است.
نقاشی روی شیشه با ابزار لازم بر روی شی اجرا می‌شود و بسته به نوع نقش و رنگ‌های به کار رفته، طی یک یا چند مرحله پخت در کوره با حرارت مناسب صورت می‌گیرد. رنگ‌های مورد استفاده به صورت پودر و قابل ترکیب با حلال خاص و رنگ‌های محلول از اکسید فلزات تهیه شده است.
تراش روی شیشه به‌وسیله سنگ‌های مخصوص و ابزار فرز انجام می‌شود که در مورد اول خطوط ایجاد شده عمیق‌تر بوده و روی ظروف کاربرد بیشتری دارد. این سنگ با قابلیت‌های تراش و مات کردن در تزئین کاربرد دارد.
شیشه جسمی است شفاف و شکننده یا به عبارتی می‌توان گفت شیشه مایعی سفت شده است که این مایع را در قالب می‌ریزند و در کوره قرار می‌دهند. از آنجا که شیشه دارای شکل هندسی نیست، با روش‌های مختلف می‌توان آن را به شکل دلخواه درآورد که به این فن، شیشه‌گری می‌گویند.
شیشه‌گری به دو روش صنعتی و دستی انجام می‌شود.
شیشه در حالت ذوب قابلیت شکل‌پذیری به‌صورت مسطح و حجمی داشته و پس از سرد شدن، به‌صورت جامد، سخت، شکننده و شفاف درمی‌آید.
در سطح شیشه می‌توان با تراش، نقاشی، شیوه‌های مات‌سازی، آبگز کردن و روش‌های ساخت دو پوست و سه پوست، انواع طرح‌ها را اجرا کرد.
با استفاده از ترکیب اکسیدهای فلزی و مواد ترکیبی نیز انواع رنگ‌های لاجوردی، بنفش تا سیاه، آبی تا سبز آبی و قرمز را در خمیر شیشه به‌وجود می‌آید. همچنین می‌توان با انواع رنگ‌ها، روی سطح شیشه را نقاشی کرد و آرایه‌های مختلف فلزی از جمله مس و آهن را برای تزئین روی شیشه به کار گرفت.
شیشه به دلیل توانایی نگهداری مواد، بزرگ‌نمایی، تحمل دمای بالا، عبور دادن نور، پوشش حفاظتی و قابلیت‌های تزئینی همواره مورد توجه قرار گرفته است. این ماده انواع محصولات خانگی معمولی مانند: (بشقاب، دیس، گلدان و غیره)، شیشه‌های نشکن، کریستال، بطری و محصولات صنعتی تولید شده و گستره‌ی وسیعی از زندگی بشر را پوشش می‌دهد.
اطراف خود را که نگاه کنید می‌بینید که از شیشه انواع و اقسام اشیا مانند: در، پنجره، انواع عدسی‌ها، عینک و لوازم تزئینی درست می‌شود. شیشه‌ها را می‌توان دوباره حرارت داد و از آن‌ها اشیا تزئینی درست کرد.
شیشه در تهیه‌ی آینه هم به کار می‌رود. همچنین از نوعی شیشه استفاده می‌شود که در برابر گرما مقاوم است و به آن شیشه‌ی پیرکس می‌گویند.
از ابزار و مواد مورد استفاده در هنر شیشه‌گری می‌توان موارد زیر را نام برد:
* سنگ سیلیس (که برای صرفه‌جویی از خرده شیشه استفاده می‌شود)
* مواد رنگی، برای رنگی کردن شیشه‌ها مانند: اکسید کبالت، مس، آهن، منگنز، گوگرد.
برای بررسی بیشتر پیشینه‌ی شیشه‌گری در ایران، نخست لازم است به نکاتی در مورد پیدایش تاریخی شیشه در جهان بپردازیم و به زمان‌های بسیار دور بازگردیم که انسان به دنبال شناخت راه‌های استفاده از شیشه (منظور شیشه‌های طبیعی) و تولید انواع آن بود.
گفته شده در قرن اول میلادی، روش دَم بزرگ‌ترین تحول تاریخی در شکل‌دهی به مذاب شیشه‌ها را ایجاد کرد. مهم‌ترین تحولی که این روش به‌وجود آورد، این بود که نه فقط امکان ساخت اشیا بسیار ظریف و لوکس و نیز اشکال بسیار پیچیده فراهم گشت، بلکه در مقایسه با گذشته تولید انبوه ظروف نیز امکان‌پذیر شد.
تولید محصولات شیشه‌ای گسترش زیادی پیدا کرد و شیشه‌سازان از منزلت بالایی برخوردار شدند.
در مسیر این تحولات، کانون‌های تولید شیشه، هویت‌های مستقلی ایجاد کردند و شیشه‌ی ایرانی نیز پویش جدیدی را در شیشه‌سازی شرق آغاز کرد.
هنر شيشه‌گری دستی، یکی از قديمی‌ترين صنایعی است که بشر به آن اشتغال يافته است. قدمت اين صنعت به 2500 تا 3000 سال پيش از ميلاد می‌رسد و احتمالا سازنده اولين اشيا شيشه‌ای مصريان بوده‌اند. شيشه‌گری در ايران نيز سابقه‌ای بسيار طولانى دارد و از اين صنعت در مراحل اولیه برای ساختن اشيا و لوازم ساده استفاده می‌کردند. يک گردنبند شيشه‌ای متعلق به 2250 سال پيش از ميلاد كه دارای دانه‌های آبی رنگ است و در ناحيه شمال غرب ايران کشف شده، قدمت اين صنعت را در ايران تاييد می‌کند. در كاوش‌‌های باستان‌شناسی اخير نيز قطعات شيشه‌ای مايل به سبزی که متعلق به دوران پيش از تاريخ است در لرستان، شوش و حسنلو به دست آمده است .